Bản đồ tư duy

Phương pháp tư duy Mind Map của Tony Buzan.
19.01.2010 19:23

Xem hình
Trước nay, chúng ta ghi chép thông tin bằng các ký tự, đường thẳng, con số. Với cách ghi chép này, chúng ta mới chỉ sử dụng một nửa của bộ não - não trái, mà chưa hề sử dụng kỹ năng nào bên não phải, nơi giúp chúng ta xử lý các thông tin về nhịp điệu, màu sắc, không gian và sự mơ mộng. Hay nói cách khác, chúng ta vẫn thường đang chỉ sử dụng 50% khả năng bộ não của chúng ta khi ghi nhận thông tin. Với mục tiêu giúp chúng ta sử dụng tối đa khả năng của bộ não, Tony Buzan đã đưa ra Bản đồ tư duy để giúp mọi người thực hiện được mục tiêu này.

Bản đồ tư duy là gì?

Bản đồ tư duy là một công cụ tổ chức tư duy. Đây là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ não của bạn rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não. Nó là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả theo đúng nghĩa của nó, “Sắp xếp” ý nghĩ của bạn.


Bản đồ tư duy giúp gì cho bạn?

Với cách thể hiện gần như cơ chế hoạt động của bộ não, Bản đồ tư duy sẽ giúp bạn:

1.Sáng tạo hơn.

2.Tiết kiệm thời gian.

3.Ghi nhớ tốt hơn.

4.Nhìn thấy bức tranh tổng thể.

5.Tổ chức và phân loại suy nghĩ của bạn.

6.và …



Một số hướng dẫn khi tạo bản đồ tư duy


1. Bắt đầu từ trung tâm với hình ảnh của chủ đề. Tại sao lại phải dùng hình ảnh? Vì một hình ảnh có thể diễn đạt được cả ngàn từ và giúp bạn sử dụng trí tưởng tượng của mình. Một hình ảnh ở trung tâm sẽ giúp chúng ta tập trung được vào chủ đề và làm cho chúng ta hưng phấn hơn.

2. Luôn sử dụng màu sắc. Bởi vì màu sắc cũng có tác dụng kích thích não như hình ảnh.

3. Nối các nhánh chính (cấp một) đến hình ảnh trung tâm, nối các nhánh nhánh cấp hai đến các nhánh cấp một, nối các nhánh cấp ba đến nhánh cấp hai,…. bằng các đường kẻ. Các đường kẻ càng ở gần hình ảnh trung tâm thì càng được tô đậm hơn, dày hơn. Khi chúng ta nối các đường với nhau, bạn sẽ hiểu và nhớ nhiều thứ hơn rất nhiều do bộ não của chúng ta làm việc bằng sự liên tưởng.

4. Mỗi từ/ảnh/ý nên đứng độc lập và được nằm trên một đường kẻ.

5. Tạo ra một kiểu bản đồ riêng cho mình (Kiểu đường kẻ, màu sắc,…)

6. Nên dùng các đường kẻ cong thay vì các đường thẳng vì các đường cong được tổ chức rõ ràng sẽ thu hút được sự chú ý của mắt hơn rất nhiều.

7. Bố trí thông tin đều quanh hình ảnh trung tâm.




Tác giả Tony Buzan
Tony Buzan là người sáng tạo ra phương pháp tư duy Mind Map (bản đồ tư duy). Tony Buzan từng nhận bằng Danh dự về tâm lý học, văn chương Anh, toán học và nhiều môn khoa học tự nhiên của trường ĐH British Columbia năm 1964. Tony Buzan là tác giả hàng đầu thế giới về não bộ.

Ông đã viết 92 đầu sách và được dịch ra trên 30 thứ tiếng, với hơn 3 triệu bản, tại 125 quốc gia trên thế giới. Tony Buzan được biết đến nhiều nhất qua cuốn “Use your head”. Trong đó, ông trình bày cách thức ghi nhớ tự nhiên của não bộ cùng với các phương pháp Mind Map. Ngoài ra, ông còn có một số sách nổi tiếng khác như Use your memory, Mind Map Book.




Bản đồ tư duy trên máy tính


Phần mềm hỗ trợ vẽ bản đồ tư duy trên máy tính.

• MindManager - Phần mềm này đã được sử dụng khá nhiều tại Việt Nam. MindManager chỉ chạy được trên hệ điều hành Microsoft Windows.

• FreeMind Phần mềm nguồn mở, chạy trên hệ điều hành Windows, Mac và Linux. Hiện nay nhóm mã nguồn mở của HueCIT đã nghiên cứu và viết tài liệu hướng dẫn sử dụng.

• Một số phần mềm khác: ConceptDraw MINDMAP, Visual Mind, Axon Idea Processor, Inspiration,…



EDraw Mind Map: Lập sơ đồ các tiến trình, minh họa ý tưởng.


Chương trình nhỏ và miễn phí nhưng rất tiện dụng trong việc phát thảo các sơ đồ tiến trình, tiến độ, kế hoạch công tác hay phương cách giải quyết một vấn đề nhờ có sẵn 600 mẫu biểu đồ và biểu tượng cùng những công cụ vẽ dễ dùng.

Trong số các phần mềm thuộc loại “mind map”, tức sơ đồ mô tả ý tưởng của mình về một phương pháp giải quyết vấn đề, phân tích sự kiện, lấy quyết định... thì EDraw Mind Map là một ứng dụng mới ra đời nên hội tụ được những ưu điểm của những phần mềm đi trước, dung lượng khá nhỏ gọn và hấp dẫn nhất là miễn phí. Không chỉ lập sơ đồ về ý tưởng, EDraw Mind Map còn giúp bạn tạo ra các hình minh họa, bản vẽ để chèn vào trong tài liệu của mình, họa đồ kiến trúc, bản đồ, bản vẽ kỹ thuật...

Môi trường làm việc của EDraw Mind Map là một giao diện trực quan gồm các cửa sổ thao tác, những thanh công cụ, và thư viện biểu tượng... làm cho khi thao tác với EMM bạn sẽ có cảm giác như đang thao tác với MS Word vậy. Khung bên trái gồm có các thẻ Library, Samples, Style.


- Library: gồm các hình họa cơ bản và biểu tượng giúp bạn vẽ nhanh các đối tượng. Để sử dụng chúng, bạn phải sử dụng thao tác kéo thả chúng sang cửa sổ làm việc.

- Samples: cung cấp cho bạn các mẫu thiết kế khá đẹp mắt đã có sẵn được phân loại theo từng chủ đề. Bạn có thể chỉnh sửa từng thành phần cho phù hợp với mình.

- Styles với các mục: Color Scheme gồm các thẻ biểu diễn sơ đồ màu cho đối tượng, nếu chưa ưng ý, bạn có thể bấm chọn Create new color scheme để thiết lập lại màu nền, màu viền, màu bóng đổ và màu văn bản... Mục Style với phần chọn lựa là Style in use sẽ liệt kê các thẻ phối màu của đối tượng trong khung Pick formating to Apply, rất hữu dụng khi bạn muốn phối màu cho một đối tượng khác giống như màu của một đối tượng đã phối trước đó.

Nếu thư viện không đáp ứng được yêu cầu của bạn, có thể dùng các công cụ Basic Tools và Drawing Tools và rất nhiều các công cụ khác tương tự như đang thao tác trong MS Word để vẽ các đối tượng theo ý mình.

Sau khi vẽ xong đối tượng, bạn sẽ thiết lập các tùy chọn bằng cách bấm phải vào nó chọn các mục như Text, Line, Fill & Shadow để định dạng lại văn bản, đường viền, màu tô, bóng đổ... Ngoài ra với tùy chọn Protection, bạn có thể khóa đối tượng thông qua các thuộc tính của nó như cố định các tọa độ, kích thước... Với thiết lập này, đối tượng đã khóa sẽ không bị ảnh hưởng khi bạn xử lý các đối tượng khác.

Để liên kết các đối tượng, bạn sử dụng công cụ liên kết trong thanh Basic Tools, sau đó bấm và rê chuột để nối các điểm trên đối tượng. Bạn có thể thay đổi hình dạng liên kết trong thanh Layout & Routing xuất hiện.

Một tính năng rất hay của EDraw Mind Map là cho phép nhúng vào bản vẽ các thành phần như văn bản Word, bảng tính và biểu đồ Excel, các công thức toán học Equation nằm trong bộ MS Office...

EDraw Mind Map cho phép bạn xuất bản tài liệu của mình ra nhiều định dạng khác nhau như các định dạng ảnh phổ biến bmp, jpg, png, tif, định dạng pdf, svg, html...