NHẠC SĨ LA HỐI
VÀI NÉT VỀ NHẠC SĨ TÀI HOA LA HỐI
Nhà báo Hoàng Hữu Quyết
Hầu hết bạn yêu nhạc đều biết ca khúc nổi tiếng Xuân & Tuổi trẻ của nhạc sĩ La Hối . Tuy nhiên, rất ít người biết ca từ của ca khúc này là của ai viết và nôm na thường gọi: Xuân & Tuổi trẻ : của La Hối. Người nhạc sĩ tài hoa , bạc mệnh La Hối đã không còn nữa từ hơn sáu mươi năm về trước, nhưng ca khúc tuyệt tác Xuân & Tuổi Trẻ của ông vẫn sống mãi trong lòng người yêu tân nhạc Việt Nam từ lúc tác phẩm này ra đời và đến tận hôm nay vào mỗi độ Xuân về.
Một trong những thú vui của ngày Xuân là nghe nhạc Xuân để thưởng thức âm thanh, hình ảnh và màu sắc của mùa Xuân đang trở về trên đất nước, qua tiếng nhạc lời ca của nhiều nhạc sĩ...Và phần nào thay thế tiếng pháo báo hiệu mùa xuân về.
Thế nhưng, với tôi, giai điệu Valse tươi sáng, trẻ trung, đầy sức sống lạc quan của ca khúc Xuân & Tuổi Trẻ có sức truyền cảm rất mạnh mẽ lạ thường! . Những lúc nghe Xuân & Tuổi trẻ thấy lòng mình lại trào dâng về người nhạc sĩ xấu số, tài hoa La Hối bằng tất cả thương tiếc ngậm ngùi...
Ông sinh năm 1920, gốc người Quảng Đông, nhưng gia đình từ nhiều đời đã định cư tại Hội An, Quảng Nam. Từ bé, ông là một cậu học sinh chăm chỉ, ngoan ngoãn, xuất sắc trên các môn học và có năng khiếu đặc biệt về môn âm nhạc. Năm 14 tuổi Ông đã bắt đầu sáng tác và thể hiện năng khiếu âm nhạc qua các giai điệu vui tươi, sôi nổi...Cũng với những thế hệ kế tiếp của ông là diễn viên kịch nổi tiếng La Thoại Tân( trước năm 1975), Ánh Tuyết, Lệ Quyên...
Những năm 1936 - 1938, ông vào Sài Gòn để hoàn chỉnh chương trình học văn hóa và trau dồi thêm nhạc cổ điển Tây phương.
Sau đó, ông lại trở về Hội An dạy đàn. Ông là người yêu âm nhạc ngay từ thuở thiếu thời nên lúc nào cũng ôm ấp hoài bão quy tụ những người cùng yêu âm nhạc lại thành một nhóm để cùng nhau nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm... Năm 1939, ông và một số nhạc sĩ thành lập Hội yêu âm nhạc (société philharmonique). Ông được tín nhiệm vào chức Hội Trưởng và cũng là người đầu tiên đưa hành khúc cách mạng Việt Nam vào các chương trình nhạc hòa tấu. Một số nhạc sĩ trẻ thời bấy giờ đã được ông hướng dẫn trong lãnh vực âm nhạc, như : Nhạc sĩ Dương Minh Ninh (Tác giả Gấm Vàng),Nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn (Tác giả Nắng Chiều 1 & 2), Lan Đài (Tác giả Chiều Tưởng Nhớ).
Sau đó, ông lại trở về Hội An dạy đàn. Ông là người yêu âm nhạc ngay từ thuở thiếu thời nên lúc nào cũng ôm ấp hoài bão quy tụ những người cùng yêu âm nhạc lại thành một nhóm để cùng nhau nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm... Năm 1939, ông và một số nhạc sĩ thành lập Hội yêu âm nhạc (société philharmonique). Ông được tín nhiệm vào chức Hội Trưởng và cũng là người đầu tiên đưa hành khúc cách mạng Việt Nam vào các chương trình nhạc hòa tấu. Một số nhạc sĩ trẻ thời bấy giờ đã được ông hướng dẫn trong lãnh vực âm nhạc, như : Nhạc sĩ Dương Minh Ninh (Tác giả Gấm Vàng),Nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn (Tác giả Nắng Chiều 1 & 2), Lan Đài (Tác giả Chiều Tưởng Nhớ).
Trong giai đoạn Nhật chiếm Trung Hoa, Việt Nam và Đông Nam Á, phong trào kháng Nhật nổi lên mạnh mẽ trên cả ba miền đất nước , La Hối đã tham gia tổ chức chống Phát Xít bằng cả bầu nhiệt huyết của tuổi thanh niên. Ông là cấp lãnh đạo nòng cốt chống Phát Xít Nhật tại Hội An và vùng phụ cận. Những đêm cùng đồng đội thức trắng để in truyền đơn, viết biểu ngữ... những kế hoạch tập kích quân đội Nhật... những vụ nổ bom, phá đường, sập cầu... là những chiến công hào hùng hằn sâu trong ký ức người chiến sĩ chống Phát Xít. Nếu trong âm nhạc, ông say mê về các giai điệu, thì trong đấu tranh, ông lại say mê về các chiến công.
Cũng chính vì thế, Hiến Binh Nhật càng ráo riết truy lùng ông, cuối cùng tổ chức của ông bị bại lộ và vào một ngày u ám của tháng 5 năm 1945 ông đã bị bắt cùng với mười người yêu nước khác. Sau nhiều ngày bị giam cầm và bị tra tấn vô cùng dã man, mười một vị anh hùng đã bị Phát Xít Nhật xử bắn, vùi lấp chung một huyệt tại chân núi Phước Tường ,phía Tây Nam TP Đà Nẵng ( Nay đã được đưa về nghĩa trang chống Phát Xít Nhật ở Hội An ). Ông đã ra đi vĩnh viễn lúc tuổi đời chỉ mới hai mươi lăm. Ông sáng tác rất nhiều, nhưng chỉ để lại khoảng 20 tác phẩm.Một số lớn đã bị Hiến Binh Nhật tịch thu, một số khác do người tình của ông cất giữ. Những tác phẩm của ông đều xoay quanh đề tài tuổi Trẻ và học đường, trong đó Xuân & Tuổi Trẻ được soạn vào giai đoạn ông bị Hiến Binh Nhật theo dõi, hoàn cảnh sống phức tạp và vô cùng khó khăn,song cũng là tác phẩm gây niềm hứng khởi tin yêu cuộc đời hơn cả.
Cũng chính vì thế, Hiến Binh Nhật càng ráo riết truy lùng ông, cuối cùng tổ chức của ông bị bại lộ và vào một ngày u ám của tháng 5 năm 1945 ông đã bị bắt cùng với mười người yêu nước khác. Sau nhiều ngày bị giam cầm và bị tra tấn vô cùng dã man, mười một vị anh hùng đã bị Phát Xít Nhật xử bắn, vùi lấp chung một huyệt tại chân núi Phước Tường ,phía Tây Nam TP Đà Nẵng ( Nay đã được đưa về nghĩa trang chống Phát Xít Nhật ở Hội An ). Ông đã ra đi vĩnh viễn lúc tuổi đời chỉ mới hai mươi lăm. Ông sáng tác rất nhiều, nhưng chỉ để lại khoảng 20 tác phẩm.Một số lớn đã bị Hiến Binh Nhật tịch thu, một số khác do người tình của ông cất giữ. Những tác phẩm của ông đều xoay quanh đề tài tuổi Trẻ và học đường, trong đó Xuân & Tuổi Trẻ được soạn vào giai đoạn ông bị Hiến Binh Nhật theo dõi, hoàn cảnh sống phức tạp và vô cùng khó khăn,song cũng là tác phẩm gây niềm hứng khởi tin yêu cuộc đời hơn cả.
VÌ SAO NHẠC SĨ LA HỐI VIẾT NHẠC MÀ KHÔNG VIẾT CA TỪ?
Năm 1946, văn thi sĩ kiêm đạo diễn kịch Thế Lữ cùng nhóm nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, Văn Chung... trong đoàn Ca Vũ Nhạc Anh Vũ đến Hội An trình diễn, đã rất yêu thích giai điệu của bài Xuân & Tuổi Trẻ, lúc bấy giờ gọi theo tiếng Pháp là printemps & jeunesse và chưa có ca từ. Tìm hiểu cuộc đời về người nhạc sĩ tài hoa sớm hy sinh vì đại nghĩa dân tộc, Thế Lữ rất xúc động nên đã xin phép gia đình nhạc sĩ La Hối được viết lời cho nhạc phẩm giá trị nầy. Sau đó, Nguyễn Xuân Khoát soạn hòa âm, Văn Chung soạn vũ điệu và khi trình diễn lần đầu tiên đã làm nức lòng người yêu nhạc tại phố cổ Hội An thời bấy giờ.
Từ thời điểm đó, Xuân & Tuổi Trẻ là ca khúc mang tính trẻ trung, vui tươi, lành mạnh...... không thể thiếu trong mỗi gia đình người Việt Nam đang sinh sống trên mọi miền của tổ quốc và hải ngoại khi mỗi độ Xuân về.
Từ thời điểm đó, Xuân & Tuổi Trẻ là ca khúc mang tính trẻ trung, vui tươi, lành mạnh...... không thể thiếu trong mỗi gia đình người Việt Nam đang sinh sống trên mọi miền của tổ quốc và hải ngoại khi mỗi độ Xuân về.
Trong những năm kháng chiến, Xuân & Tuổi Trẻ theo chân những người yêu nhạc vào các vùng chiến khu, vào tận miền Nam, ra tới Việt Bắc. Nhớ thương La Hối, nhạc sĩ La Xuân sáng tác bài Mộng Doãn Chánh (La Hối còn có tên La Doãn Chánh ), sau đó đổi thành Giấc mơ du tử, người Hội An còn gọi là Hội An ngày về.
Xuyên suốt hơn nửa thế kỷ, Xuân & Tuổi Trẻ của nhạc sĩ La Hối vẫn là một ca khúc trẻ trung, yêu đời, reo vui và dần dà đi sâu vào tâm tưởng người yêu nhạc.La Hối từ giã cuộc đời và sự nghiệp một cách đột ngột khi còn quá trẻ, nên những gì liên quan đến ông, chỉ còn lại rất ít.
Xuyên suốt hơn nửa thế kỷ, Xuân & Tuổi Trẻ của nhạc sĩ La Hối vẫn là một ca khúc trẻ trung, yêu đời, reo vui và dần dà đi sâu vào tâm tưởng người yêu nhạc.La Hối từ giã cuộc đời và sự nghiệp một cách đột ngột khi còn quá trẻ, nên những gì liên quan đến ông, chỉ còn lại rất ít.
Theo Ông La Gia Quảng, cháu ruột của cố nhạc sĩ La Hối hịên sống tại Hội An cho biết:
Trong thời gian dạy nhạc, La Hối có yêu một cô giáo dạy dương cầm. Chuyện tình của họ thật đằm thắm và kín đáo nên ít người biết, ngay cả trong gia đình cũng không nhớ rõ tên của cô giáo ấy.Tất cả những sáng tác giá trị chưa được phổ biến, La Hối đều gởi tặng trước cho người mình yêu quý . Sau khi ông hy sinh, gia đình quá đau buồn, quên mất vai trò quản thủ tài liệu của cô giáo Dương Cầm. Và bây giờ, người tình của La Hối không biết đã lưu lạc về đâu?, còn sống hay đã mất!? .Nhân dịp Xuân về, nghe giai điệu Xuân & Tuổi trẻ tràn đầy sức sống, lạc quan... tôi trân trọng ghi lại vài dòng tưởng niệm người nhạc sĩ xấu số, tài hoa và chứa chan lòng yêu nước đã vĩnh viễn đi vào lòng người yêu nhạc. Người nhạc sĩ trẻ La Hối đã không còn nữa, nhưng Xuân & Tuổi Trẻ của ông thì vẫn sống mãi với năm tháng và mãi mãi trong lòng người yêu nhạc Việt Nam hiện nay.
NHẠC: LA HỐI
LỜI : THẾ LỮ
LỜI : THẾ LỮ
Ngày thắm tươi bên đời xuân mới,
Lòng đắm say bao nguồn vui sống.
Xuân về với ngàn hoa tươi sáng,
Ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng.
Ngày thắm tươi bên đời xuân mới,
Lòng đắm say bao nguồn vui sống.
Xuân về với ngàn hoa tươi sáng,
Ta muốn luôn luôn cười với hoa .
Xuân thắm tươi, én tung bay cao tít trời,
Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng vui reo
Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm
Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời xuân thắm tươi
Xuân thắm tươi, én tung bay cao tít trời,
Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng reo
Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm
Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời xuân thắm tươi
Vui sướng đi cho đời tươi sáng,
Vui sướng đi cho lòng thêm tươi,
Ta hát ca đón mừng xuân mới,
Ta hát ca cho lòng thêm hăng hái
Hát vang lên đời ta thắm tươi,
Tiết xuân huy hoàng muôn sắc hoa
Tiết xuân êm đềm muôn tiếng ca
Hát vang hoà lòng thêm hăng hái
Hát vang lên đời ta thắm tươi.
Lòng đắm say bao nguồn vui sống.
Xuân về với ngàn hoa tươi sáng,
Ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng.
Ngày thắm tươi bên đời xuân mới,
Lòng đắm say bao nguồn vui sống.
Xuân về với ngàn hoa tươi sáng,
Ta muốn luôn luôn cười với hoa .
Xuân thắm tươi, én tung bay cao tít trời,
Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng vui reo
Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm
Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời xuân thắm tươi
Xuân thắm tươi, én tung bay cao tít trời,
Vui sướng đi, cao tiếng ca mừng reo
Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm
Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời xuân thắm tươi
Vui sướng đi cho đời tươi sáng,
Vui sướng đi cho lòng thêm tươi,
Ta hát ca đón mừng xuân mới,
Ta hát ca cho lòng thêm hăng hái
Hát vang lên đời ta thắm tươi,
Tiết xuân huy hoàng muôn sắc hoa
Tiết xuân êm đềm muôn tiếng ca
Hát vang hoà lòng thêm hăng hái
Hát vang lên đời ta thắm tươi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét